Απο το ημερολόγιό μου

Λεξιλογική έκρηξη – Ομιλία

Λεξιλογική έκρηξη – Ομιλία

Η επικοινωνία μέσω της ομιλίας είναι ένα κατεξοχήν ανθρώπινο χαρακτηριστικό. Το παιδί γεννιέται ως ομιλητής σ ένα κόσμο ομιλητών και μαθαίνει την γλώσσα επειδή η επικοινωνία βρίσκεται στην ανθρώπινη φύση του. Έχει δηλαδή την φυσική ετοιμότητα να δέχεται και να προσέχει φθογγολογικά σημάδια, να ερμηνεύει τη σημασία τους και να τα χρησιμοποιεί κατάλληλα στην επαφή του με τους άλλους.

Μέσα σ ένα σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα το παιδί μαθαίνει τις βασικές φωνολογικές, μορφολογικές, συντακτικές και σημασιολογικές δομές χωρίς εμπρόθετες ενέργειες και διαδικασίες αλλά μέσα από το στενό του περιβάλλον και μόνο με την αυθόρμητη χρήση της γλώσσας. (Ν. Μήτσης, 1996)

Μετά την εκφορά των πρώτων λέξεων στα βρέφη, η πρόσκτηση νέων λέξεων γίνεται με αργό ρυθμό, περίπου μια ή δύο λέξεις το μήνα και αρχικά αυξάνεται βαθμιαία. Στη συνέχεια όμως παρατηρείται μία απότομη και δραματική αύξηση στο ρυθμό εκμάθησης νέων λέξεων. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται “λεξιλογική έκρηξη” και έχει μελετηθεί εκτενώς.

 

Η πλειοψηφία των ερευνών συμφωνεί ότι στα παιδιά που εκδηλώνεται “λεξιλογική έκρηξη” η συχνότερη περίοδος εμφάνισης είναι μεταξύ 18 – 22 μηνών ή όταν το παραγωγικό λεξιλόγιο κυμαίνεται από 50 – 100 λέξεις. Ωστόσο παρατηρούνται σημαντικές ατομικές διαφορές. 

Σε ορισμένα παιδιά η “λεξιλογική έκρηξη” εκδηλώνεται ήδη στους 14 μήνες, όταν το παραγωγικό τους λεξιλόγιο είναι πολύ μικρότερο των 50 λέξεων, ενώ σε άλλα περίπου στην ηλικία των 3 ετών. (Mervis & Bertrand, 1995)

Πολλοί ερευνητές όπως οι Goldfield και Reznick, συμπέραναν ότι η λεξιλογική έκρηξη είναι πιθανό να χαρακτηρίζει τα παιδιά εκείνα που κατά τα πρώιμα στάδια της γλωσσικής τους ανάπτυξης επικεντρώνονται στην εκμάθηση των ονομάτων των αντικειμένων. Ωστόσο υποστηρίζουν ότι η αύξηση του λεξιλογίου και το είδος του λεξιλογίου εξαρτάται και επηρεάζεται από το άμεσο περιβάλλον του παιδιού. Εάν για παράδειγμα, τα οικεία πρόσωπα δίνουν έμφαση στην ονομασία αντικειμένων, αυξάνουν οι πιθανότητες τα παιδιά να κατανοούν καλύτερα τις κατηγορίες των αντικειμένων και να επιχειρούν να τα ονομάσουν.

 

Ως νηπιαγωγός και Μοντεσσοριανή παιδαγωγός, συμφωνώ και υποστηρίζω απόλυτα ότι η ομιλία και η αύξηση λεξιλογίου στα παιδιά, εξαρτάται και επηρεάζεται από το άμεσο περιβάλλον του παιδιού. 

 

Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν; 

 

Ομιλία και αύξηση λεξιλογίου του βρέφους:

  • Από 0 – 6 μηνών μιλάτε στο βρέφος για ό,τι κάνετε μαζί του. Για παράδειγμα πείτε στο βρέφος: “Η … (όνομα παιδιού) πίνει γάλα”, “Αλλάζει την πάνα”, “Κρατάω τα χέρια σου”, “Ο…(όνομα παιδιού) κάνει μπάνιο”, “Σκουπίζω το στόμα σου”, “Πάμε για ύπνο”.
  • Μετά τους 6 μήνες – Όταν αρχίζει το βρέφος να λέει κάποιον ήχο όπως: “μα”, “πα”, επαναλάβετε και εσείς τον ίδιο ήχο χαμογελώντας.
  • Πείτε ένα απλό φθόγγο που δεν έχετε ακούσει να λέει το βρέφος, γελάστε και δείτε αν θα μιμηθεί τον καινούριο φθόγγο.
  • Κουνήστε το χέρι σας και πείτε “γεια” σε αυτόν που φεύγει.
  • Πείτε “καλημέρα” μόλις ξυπνήσει το βρέφος σας.
  • Τραγουδήστε και δείξτε τις κινήσεις για το “πλάθω κουλουράκια με τα δυο χεράκια” ή άλλα τραγουδάκια με κινήσεις.
  • Δείξτε του πώς να στέλνει φιλάκι με το χέρι.
  • Μετά την ηλικία των 8 μηνών, πάρτε του ένα βιβλίο με αντικείμενα και λέξεις. Το βρέφος αρχικά μαθαίνει να γυρίζει τις σελίδες. Αργότερα, δείχνει με το δάχτυλό του αντικείμενα και περιμένει από σας να του πείτε τη λέξη. 
  • Ακουμπήστε τα μέλη του σώματος και πείτε τη λέξη. Για παράδειγμα: ακουμπήστε το χέρι του και πείτε τη λέξη “χέρι”.
  • Δείξτε του αντικείμενα καθημερινής χρήσης μέσα και έξω από το σπίτι και πείτε τις λέξεις αργά και καθαρά. Για παράδειγμα: “πιάτο”
  • Ρωτήστε το “πού είναι η μύτη σου”; ή “πού είναι η γάτα” σε μια εικόνα με ζώα, περιμένοντας να σας το δείξει με το χέρι του.
  • Δώστε του λωρίδες/κομμάτια μαλακών φρούτων και λαχανικών όπως μπανάνα, αχλάδι, αγγουράκι να κρατήσει στο χέρι και να φάει. Έτσι, το βρέφος μαθαίνει να μασάει την τροφή και εξασκεί με αυτό τον τρόπο τους μύες του στόματος που θα το βοηθήσουν να μιλήσει πιο γρήγορα. 
  • Το βρέφος γνωρίζει πάρα πολλές λέξεις και καταλαβαίνει τι του λέτε, πολύ πριν μιλήσει. Γι αυτό να του μιλάτε αργά και καθαρά. Κάθε λέξη που θέλετε να τονίσετε, δείξτε την με το χέρι ή με μία έκφραση προσώπου ή μία στάση σώματος. Για παράδειγμα: δείξτε την καρέκλα και πείτε “καρέκλα”. Δείξτε απορία στο πρόσωπο και πείτε “πού είναι ο μπαμπάς”; Κουνήστε το κεφάλι δεξιά-αριστερά και πείτε “‘οχι”.
  • Οι εικόνες στα βιβλία των παιδιών πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο κοντά με το πραγματικό, φυσικό αντικείμενο. Δηλαδή, η εικόνα για το κουτάλι να δείχνει ένα πραγματικό κουτάλι και όχι το σκίτσο του.
  • Βάλτε στην καθημερινότητά σας το διάβασμα ενός παραμυθιού. Αν το παιδί επιμένει να θέλει την ίδια ιστορία κάθε μέρα, συνεχίστε να του την διαβάζετε.
  • Όταν δείχνει κάτι σαν να ρωτάει “τι είναι αυτό”, πείτε του τη λέξη που θέλει να μάθει.
  • Παίξτε με γαντόκουκλες εκφράζοντας τη διάθεση και τα συναισθήματα αυτού που μιλά αλλάζοντας το ύφος και τον τόνο φωνής σας. Μετά τους 18 μήνες, τα βρέφη ενθουσιάζονται να βλέπουν τις γαντόκουκλες να κινούνται, να μιλούν και να απλώνουν το χέρι για να πάρουν αυτό που τους δίνει το βρέφος.
  • Να λέτε στο παιδί τους αριθμούς όπως “ένα, δύο, τρία”. Δεν θα μάθει να μετρά, αλλά θα του αρέσει ο ήχος τους.
  • Να λέτε στο παιδί τις νότες. Μπορείτε να τις παίξετε και σε ένα μουσικό όργανο που ξέρετε. Δεν θα μάθει τις νότες, αλλά θα του αρέσει ο ήχος τους.
  • Επίσης, το αγγλικό αλφάβητο είναι πολύ ευχάριστο για τα παιδιά. Επειδή είναι όλες οι λέξεις μονοσύλλαβες σε αντίθεση με το ελληνικό που είναι περισσότερες, αρέσει στα παιδιά να το ακούνε και βρίσκουν αστείους τους ήχους του.

 

Βιβλιογραφία:

  • Μήτσης Ν., (1996). Διδακτική του γλωσσικού μαθήματος. Από την γλωσσική θεωρία στην διδακτική πράξη. Αθήνα, Gutenberg
  • Mervis, C.B & Bertrand J. (1995). Early lexical acquisition and the vocabulary spurt: A response to Goldfield & Reznick. Journal of Child Language.
  • Πέιντερ Ζ. (1980). Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας ν’ αναπτυχθεί. Αθήνα. Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε.

2 thoughts on “Λεξιλογική έκρηξη – Ομιλία”

Σχολιάστε