Οι εκπαιδευτικοί σε ένα σχολείο Μοντεσσόρι, συχνά αναφέρονται στον Κύκλο Εργασίας Μοντεσσόρι. Είναι το βασικό μέρος της σχολικής ημέρας. Ο Κύκλος Εργασίας Μοντεσσόρι, είναι η χρονική περίοδος όπου το παιδί επιλέγει ανεξάρτητα μια σειρά από δραστηριότητες. Ονομάζεται “Κύκλος Εργασίας”, αφού το παιδί αρχίζει και ολοκληρώνει μια δραστηριότητα προτού επιλέξει κάποια άλλη.
Ποια είναι τα βήματα ενός Κύκλου Εργασίας;
- Το παιδί σκέφτεται μια ποια δραστηριότητα θέλει να ασχοληθεί
- Πηγαίνει στο ράφι της συγκεκριμένης περιοχής μάθησης
- Σκέφτεται εάν η δραστηριότητα αυτή θα πρέπει να γίνει στο τραπέζι ή στο χαλί
- Μαζεύει το υλικό που χρειάζεται σε δίσκο
- Αν η δραστηριότητα γίνει στο τραπέζι, παίρνει το δίσκο στο τραπέζι. Αν η δραστηριότητα γίνει στο πάτωμα, το παιδί παίρνει ένα χαλάκι από το σημείο που είναι μαζεμένα τα χαλάκια εργασίας και τοποθετεί το χαλάκι του στο πάτωμα. Έπειτα, φέρνει και τον δίσκο με τα υλικά.
- Το παιδί βγάζει τα υλικά από το δίσκο και τα τοποθετεί μπροστά του
- Εκτελεί τη δραστηριότητα
- Τοποθετεί το υλικό στον δίσκο όταν τελειώσει
- Παίρνει τον δίσκο πίσω στο ράφι που ανήκει η δραστηριότητα
- Διπλώνει το χαλάκι και το τοποθετεί στο μεγάλο καλάθι ή τις ειδικές θήκες για τα χαλιά.
Πόσο διαρκεί ένας Κύκλος Εργασίας Μοντεσσόρι;
Η Μαρία Μοντεσσόρι, συνέστησε τρεις ώρες για ένα κύκλο εργασίας. Ο χρόνος αυτός, θεώρησε ότι είναι απαραίτητος, ώστε το παιδί 3 – 6 ετών, να συγκεντρωθεί με το δικό του ρυθμό στις μικρές και μεγάλες δραστηριότητες. Μέσα από το αδιάσπαστο τρίωρο, το παιδί εργάζεται ανεξάρτητα και συνεχόμενα χωρίς περισπασμούς. Γι αυτό το λόγο, οι δάσκαλοι Μοντεσσόρι προσπαθούν να μην διακόπτουν το παιδί που ασχολείται και εργάζεται με συγκέντρωση.
Πώς μοιάζει ένας τυπικός κύκλος εργασίας;
Η Πρώτη μισή ώρα: Ο κύκλος εργασίας Μοντεσσόρι, αρχίζει με τα παιδιά να επιλέγουν γνωστές δραστηριότητες που θέλουν να επαναλάβουν γιατί είναι κάτι που γνωρίζουν καλά και νιώθουν άνετα. Οι εκπαιδευτικοί Μοντεσσόρι, παρατηρούν ότι τα παιδιά ξεκινούν τον κύκλο εργασίας με ενθουσιασμό και όρεξη για να μάθουν τα νέα των φίλων τους, συζητώντας μεγαλόφωνα. Μετά από τα πρώτα λεπτά παρατηρείται η μετάβαση από μια θορυβώδη εισαγωγή, σε ήρεμη, εστιασμένη δραστηριότητα και σκόπιμη, ευγενική επικοινωνία.
Η Δεύτερη μισή ώρα: Τα παιδιά εργάζονται σε μια σειρά από σύντομες, γνωστές εργασίες. Ενώ όλα τα παιδιά ασχολούνται ενεργά με κάποια δραστηριότητα, παρατηρείται μεγάλη κινητικότητα στο δωμάτιο. Αυτό οφείλεται στο ότι τα παιδιά τελειώνουν γρήγορα τις δραστηριότητες που επιλέγουν, τις επιστρέφουν στο ράφι και παίρνουν γρήγορα την επόμενη δραστηριότητα. Σε αυτό το στάδιο, οι εκπαιδευτικοί παρέχουν σύντομες παρουσιάσεις στο παιδί που θέλει να θυμηθεί τα βήματα μιας δραστηριότητας ή βοηθούν το παιδί να επιλέξει μια δραστηριότητα δίνοντάς του κάποιες προτάσεις.
Ψευδή Κόπωση: Μία ώρα μετά το ξεκίνημα του κύκλου εργασίας, παρατηρείται μια κόπωση σε μερικά παιδιά. Η Μαρία Μοντεσσόρι ονόμασε αυτή την κατάσταση ανησυχίας, “Ψευδή Κόπωση¨. Κατά τη διάρκεια της κατάστασης της ψευδούς κόπωσης, ενώ το παιδί μπορεί να φαίνεται κουρασμένο και να έχει ανάγκη από ξεκούραση, στην πραγματικότητα αναζητά και προετοιμάζεται να επιλέξει την πιο απαιτητική δουλειά του τρίωρου κύκλου. Ένας έμπειρος δάσκαλος Μοντεσσόρι καταλαβαίνει ότι αυτή είναι η στιγμή που το παιδί βρίσκεται στην πιο απαιτητική εργασία του, μια εργασία που έχει ως αποτέλεσμα την έντονη συγκέντρωση και την πνευματική ανάπτυξη.
Η Δεύτερη Ώρα “Νέα και δύσκολη εργασία”: Λίγα λεπτά μετά την ψευδή κόπωση, παρατηρείται μείωση της κίνησης και του θορύβου των παιδιών. Τα παιδιά, για περίπου ενάμιση ώρα, επιλέγουν να ασχοληθούν με εργασίες που είναι αρκετά νέες και προκλητικές. Σε αυτό το στάδιο, όλοι οι εκπαιδευτικοί Μοντεσσόρι, ασχολούνται με τις παρουσιάσεις δραστηριοτήτων βλέποντας το ενδιαφέρον και την ετοιμότητα του κάθε παιδιού. Οι παρουσιάσεις σε αυτό το στάδιο, είναι ατομικές ή σε μικρές ομάδες ανάλογα με τη δραστηριότητα. Οι δάσκαλοι είναι σε θέση να ξέρουν τι να παρουσιάσουν και σε ποιον να παρουσιάσουν, λόγω των προηγούμενων παρατηρήσεων και των αρχείων τους σχετικά με τις ικανότητες, την εμπειρία, τα ενδιαφέροντα και το επίπεδο κάθε παιδιού.
Η τελευταία μισή ώρα: Τα παιδιά οδεύουν προς το τέλος των δραστηριοτήτων τους. Κάποια παιδιά εργάζονται ακόμη, ενώ άλλα παιδιά αρχίζουν να μαζεύουν τα υλικά στη θέση τους και να καθαρίζουν το χώρο. Παρατηρείται αρκετή κίνηση αλλά είναι παραγωγική και σκόπιμη. Οι εκπαιδευτικοί Μοντεσσόρι εργάζονται ακόμη με τα παιδιά, ενώ ένας εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά που συγύρισαν την εργασία τους, στον κύκλο για μια δραστηριότητα χαλάρωσης.
Γιατί ο Κύκλος Εργασίας Μοντεσσόρι είναι σημαντικός;
Ο κύκλος εργασίας είναι σημαντικός γιατί βοηθά το παιδί να αναπτύξει την επιμονή και τη διάνοιά του. Επίσης, βοηθάει το παιδί να αναπτύξει την συγκέντρωσή του, είτε με την ολοκλήρωση μιας δύσκολης δραστηριότητας που παίρνει αρκετό χρόνο, ή την ολοκλήρωση πολλών και σύντομων δραστηριοτήτων σε μεγαλύτερες χρονικές περιόδους. Επιπλέον, το παιδί, με την ολοκλήρωση του κύκλου εργασίας, αναπτύσσει την αυτοπεποίθηση του και νιώθει ικανό, γιατί του δίνεται η ευκαιρία να τελειώσει την εργασία του χωρίς να το πιέζει ο χρόνος. Αντίθετα, έχει την υποστήριξη των εκπαιδευτικών οι οποίοι τον αντιμετωπίζουν με σεβασμό και του δίνουν το χώρο και τον χρόνο για να αναπτυχθεί ολόπλευρα.